Barkod aslında bir ürün tanımlama kodudur. Tüm dünyada kullanılır. “GTIN” olarak da bilinen 8-13 haneli barkod, ürünleri tanımlamak için kullanılan “Global Ticari Ürün Numaralarıdır”. Veritabanındaki ürün bilgilerine erişim sağlayan barkod, her ürüne özeldir. Örneğin, benzer veya aynı özelliklere sahip ancak farklı renklere sahip ürünler için farklı GTIN numaraları gerekir.
Dünya çapında kullanılan barkod sistemleri, Global Ticari Ürün Numarası (GTIN), Avrupa Makale Numarası (EAN) veya Evrensel Ürün Kodu(UPC). Global Standard 1 (GS1), dünya çapında kullanılan barkod sistemidir.
Kısacası Barkod; Barkod, makineler tarafından görsel olarak okunabilen çeşitli kodlama yöntemleri kullanan verilerin temsilidir. Her türlü ticari malın üzerine yerleştirilebilen, o mal hakkında stok ve fiyat gibi bilgileri içeren, değişen genişliklerde çubuklar şeklinde tarayıcı tarafından okunabilen elektronik bir semboldür.
Barkod Nedir?
Barkod, bir ürün, ürün veya hizmet için olarak tanımlanabilir. Barkod etiketleri ile ürün bilgilerine kolayca ulaşılabilir. Bu da insanların daha kolay tüketebilecekleri ürünler konusunda fikir sahibi olmalarını ve güven duymalarını sağlar. Barkodlar, barkod okuyucu adında optik bir okuyucu tarafından okunabilir. Barkodlar ile üretim, sevkiyat, depolama ve kontrol gibi birçok alan kolaylıkla yönetilebilmektedir. Barkodların en dikkat çekici özelliği uluslararası olmalarıdır.
Bu, ürünlerin tek bir barkod okuyucu ve kullanıcıya sunulan bilgiler ile dünyanın her yerinde okunmasını sağlar. Barkod ve barkod okuyucular, barkod programları ile etkinleştirilir. İç içe kod, iki yönlü ve tek yönlü kodun birleşimidir.
Barkod Neden Kullanılır?
Barkod, bir çizgi ve sayı sistemi kullanır. Piyasada satılan her ürünün, satın almayı hızlandırmak için bir barkod tarayıcı kullanarak kasiyer tarafından okunabilen bir barkod numarası vardır. Barkod çizgisi, barkod okuyucu adı verilen optik bir okuyucu tarafından okunur. Bu sistem sayesinde tek tek fiyat yazmak yerine her bir ürünün barkodunu okutulması yeterli oluyor.
Değişken fiyatlı ürünlerde barkod değiştirmek zahmetli olacağından, sadece fiyatlar değiştiğinde güncellenen bir sistem oluşturmak, barkod sistemini, işletme ve muhasebe için kullanışlı bir sistem haline gelmiştir.
Nerelerde Barkod Kullanılır?
En önemli ticari kullanıma sahip olan barkod, farklı kalınlıklarda ve çizgili koddan oluşan bir semboldür. Barkod olarak bilinen bu sembol, birbirine paralel olan ince ve kalın çizgilerden oluşur ve bilgisayara çok hızlı bilgi girilmesini sağlar.
Çoğu ürün ve mal üzerinde bulunan barkodlama sistemleri, ticari işletmelerin işgücünün azaltılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Muhasebe alanında, taşıma birimleri için de barkod sistemleri kullanılmaktadır. Dünya çapında belirli ürünleri tanımlamak için kurulan sistem, ürünleri dünyanın neresinde bulunduklarına bakılmaksızın bir barkod sistemine kaydedilen bilgilere göre tanır. Barkod sistemleri üretimden sevkiyata, depolamadan kalite kontrole kadar çok kullanılmaktadır. Barkod sistemleri elektrik, su, doğalgaz gibi sektörlerde de kullanılmaktadır.
Barkod Nasıl Oluşturulur?
Barkod sistemine kayıt, belirli bir alanda sistematik çalışmayı kolaylaştıran belirli bir dizi numara gerektirir. Belirli kalınlıktaki bir çizgiyi takip eden sayılar arasındaki boşluklar, sayıların belirli bir sıraya göre oluşturulduğunu gösterir. Bu noktada ilk üç hane ürünün bulunduğu ülke kodunu içerir. Sonraki 4 hane üretici kodunu, sonraki 5 hane ürün kodunu ve son hane kontrol kodunu temsil eder.
Barkod oluşturma sisteminde her ülkenin kendi barkod referans numarası vardır. Türkiye’de satın alınan birçok ürün barkodunun ilk hanesindeki 869 sayısı Türk barkod numarasıdır. Bu sayede ülke barkod numarası ile ürünün hangi ülkeye ait olduğu takip edilebilmektedir.
Barkodun Önemi Nedir?
Barkod oluşturma, online pazaryerlerinde satış yapmak isteyen satıcılar için önemlidir. Barkod, piyasada satılan resmi bir barkod olmalıdır. Barkod resmi değilse, ürün Pazaryeri’nde listelendiğinde farklı satıcılardan farklı ürünler için aynı barkod kaydedilebiliyor. Bu durum piyasa satıcıları için olumsuz bir durum yaratmaktadır. Listelenen ürünün barkodu başka bir ürüne ait olduğu için o ürünle ilgili online işlemlerde sorun olabilir.
Ayrıca barkod tabanlı veya katalog sistemlerine hitap eden online pazaryerlerinde büyük sorunlara neden olabilir. Yanlış ürün sunulabilir veya ürünle ilgili veri hataları olabilir. Bu durunda, satıcılar müşteri memnuniyeti açısından olumsuz etkilenir ve piyasada daha düşük puan alınmasına neden olur.
Barkod Özellikleri
Barkodlar çoğunlukla ticari şirketler tarafından kullanılmaktadır. Fakat aynı zamanda barkod sistemlerinin pratik uygulanabilirliği nakliye veya depolama süreçlerinde kullanılmaktadır. Sayı kodu oluşturulurken ilk 3 hane ülke kodunu gösterir. Bu 3 rakama bakarak ürünün hangi ülkeye ait olduğunu gösterir. Örneğin Türkiye barkod numarası 869’dur. Barkod referans numarası ilk 3 haneyi de içerir. Sonraki 4 hane ürün üreticisine ait şirket kodudur. Sonraki 5 sayısı ürüne dahildir, son sayılarda kontrol kodu şeklinde isimlendirilir.
Barkodlama Yapacaklara Öneriler
Barkod veya vurma yapılırken hatırlanması gereken ilk şey, barkod etiketini mümkün olduğunca küçük tutulmalıdır. Bir diğer önemli nokta ise ürün adının etiket üzerinde olması gerektiğidir. Barkod oluşturma ile üreticilerin veya satıcıların dikkat etmesi gereken bir diğer konu da, depoya giren ürünlerin özellikle depoya girmeden önce tanımlanmasıdır. Basit bir gecikme, tüm bir deponun düzenini bozabilir. Mal girişi de barkod ile yapılmalıdır.
Barkod vuruşu, barkodun rastgele yerine önceden belirlenmiş bir alana vurulması gerekir . Bu, barkod yapıştırıldıktan sonra ürün deposuna girilirken veya daha sonra ürün aranırken ürünün barkodunu arama ihtiyacını ortadan kaldırır.
Barkodun Tarihçesi
1940’ların sonlarında Amerikalı bir yüksek lisans öğrencisi olan Bernard Silver, okuduğu Drexel Teknoloji Enstitüsü’ne bir bakkal zinciri sahibi tüm ürün bilgilerini otomatik olarak kaydedecek bir sistem geliştirilmesini istedi. Fakat enstitü bu konuyla ilgilenmedi. Bu düşünce Silver’ın dikkatini çekti ve ABD’den doktora arkadaşı Norman Woodland’a bundan bahsetti.
Bu konunun üzerinde birlikte durdular. İlk önce kızılötesi ışık altında parlayan floresan mürekkeplerle oluşturmak için numuneler kullanmayı düşündüler, ancak bunun çok pratik ve pahalı olduğu ortaya çıktı. Sonra Norman Woodland, Morse kodu ilkeleri üzerinde çalışan ve bir tarayıcıda okunabilen bir etiket tasarladı. Mors alfabesinden tek fark, noktalar yerine ince çizgilerin kullanılmasıdır.
Barkod oluşturma sırasında tanıtılan bu görüş, modern bir barkod fikrine çok yakındı, ancak Woodland ve Silver, bu durumda tarayıcıyı almanın çok zor olacağını düşünerek fikri daha da geliştirdi. 1949’da, hedef tahtasına benzer birbirine kenetlenen halkalar biçimindeki bir veri kodu için patent başvurusunda bulundular. Böylece tarayıcıyı barkoda paralel tutma ihtiyacı ortadan kalkar. Günümüzün lazer tarayıcıları, etiketleri aynı anda birden çok yönde tarayarak bu sorunun üstesinden gelmiştir.
Daha sonra tarayıcının prototipini yaptılar. Bir prototip, okuduğu herhangi bir kodu bozmadan önce çalışan bir fikri gösterir. Woodland o sırada IBM için çalışıyordu ve IBM iki kez patenti satın almayı teklif etti. Sonunda, Philco 1962’de patentini aldı ve daha sonra RCA’ya sattı. 1970’lerde hala IBM için çalışan Woodland, Amerikalı George Laurer’le birlikte, 1973’te onaylanan Evrensel Ürün Kodu olarak bilinen 12 basamaklı karmaşık bir kod geliştirdi. Barkod oluşturma ertesi sene, 26 Haziran 1974’te sabah 8:01’de, ABD’deki bir Marsh süpermarketinin kasasında işlenen bir paket sakız, dünya çapında satılan ilk barkodlu ürün oldu.